KEMAL SÖBE
Son yıllarda, Aleviliğin ayrı bir din ve inanç olduğu ve İslam ile bir ilgisi bulunmadığı ve Alevilerin Müslüman olmadıkları söyleniyor. Bunu bizzat kimi Aleviler ısrarla söylüyorlar. Daha önceki yıllarda kimse böyle bir şey söylemiyordu, hatta Aleviliğin HZ Ali’ ye bağlı olma anlamına geldiği söyleniyor ve İslam’ın özünü oluşturduğu konusunda insanlar hemfikirdi. Ancak sosyal medyanın gelişmesiyle, farklı fikirler konuşulmaya, tartışılmaya başlandı ve bağlı Aleviler, neredeyse her gün, biz Müslüman değiliz Aleviyiz demeye başladılar ve bunu, bazı Alevilerde kabul etmeye ve destek olmaya başladılar. Hatta HZ Ali’nin resimleriyle ilgili bile yorumlar yapılmaya başlandı. İki resmi, bir araya getirip bu makyajlı Ali bu makyajsız Ali diye paylaşımlar yapıyorlar. Hangisinin doğru olduğunun bir önemi olmamakla beraber bunun tartışılmasının, özelliklede son yıllarda tartışılmasının bir önemi ve anlamı yok. 1400 yıl önce yaşamış bir İslam komutanının resminin doğru resim yanlış resim gibi yorumlar yapmanın kimseye faydası olmaz. Birde, bazı resimlerde, HZ Ali’nin katliamlar yaptığı ve katliamcı olduğu gösteriliyor. Bunu da bizzat kendilerine Alevi diyenler yapıyorlar. HZ Ali’nin şahsi olarak birilerini katlettiğini ve sivil halka yönelik katliamlar yaptığını düşünmüyorum. İslam’ın gelişimi ve köleliğin kaldırılması, Emevi hanedanlığının yıkılması ve toplumsal ıslahatın olması koşullarında savaşlar oldu ve kayıplar oldu. Ancak bu, zulme karşı bir direniş ve köleliği ortadan kaldırma ve adaleti sağlama savaşıydı. Yani bir bakıma halkı kölelikten kurtarma ve Emevi hanedanlığının yıkılması savaşıydı. Adaleti sağlama konusunda verilen savaş, o dönemde köleliği ortadan kaldırmak için yürütülen bir mücadeleydi. Köleliği ortadan kaldırmak için yürütülen mücadelede, karşı taraftan ölenleri, katledildiler diye göstermek ve HZ Ali’yi katliamcı diye göstermek doğrumu? Biz, yazımızın esas konusu olan Aleviliğin İslam olup olmadığı konusuna gelelim.
Alevilik İslam’ın en aydın ve en ilerici yönünü ve aslında İslam’ın özünü oluşturuyor. Ancak Anadolu ve Mezopotamya topraklarında yaşayan Alevilerin bir bölümü biz Aleviyiz Müslüman değiliz demeye başladılar. Aleviliğin İslam’la bir ilgisi bulunmadığını söylüyorlar. Ancak bir noktayı unutuyorlar. Arap Alevileri Camiye gidiyorlar, Müslümanız diyorlar ve İslam’ın gereklerini yerine getiriyorlar. Ancak Kürt ve Türk Alevilerinde, bu durum kabul görmüyor. Kürt ve Türk Alevileri Camiye gitmezler, namaz kılmazlar, oruç tutmazlar. Bu boyutuyla Arap Alevilerinden ayrılar. Ancak Arap Alevileri ve Kürt ve Türk Alevileri arasında inanç boyutlu ne fark var? Kürt ve Türk Alevileri, biz Müslüman değiliz Aleviyiz diyorlar ama Arap Alevileri, biz İslam’ın özüyüz diyorlar. İkisinden biri yanlış ama hangisi? Doğru olan, Kürt ve Türk Alevilerinin aslında Alevi olmadıkları, Aleviliğin sadece söylemde kabul edildiği ama Alevilik diye yaşadıkları inancın aslında Zerdüştlük ve Şamanlık olduğudur ama aradan geçen 1000 yıllık gibi uzun bir zamanda, inanç olarak artık Alevi olarak kendilerini ifade ettikleridir. Kürt Alevilerinde Zerdüştlük ve çeşitli yerel inançların, Türk Alevilerinde ise Şaman inancının etkilerini görmek mümkündür. Esasen Aleviler Müslümandır ama Kürt ve Türk Alevileri Müslüman olmadıkları gibi, Alevi de değiller çünkü Alevilik İslam içinde en aydın ve ilerici kesimi temsil ediyor. Kürt ve Türk Alevilerinde, Alevilik söylem bazında kabul edilmiş ama inanç tarzları İslam’la uyuşmadığı için, Aleviliğin ayrı bir din olduğunu düşünüyorlar. Oysaki Kürt ve Türk Alevilerinde, Zerdüştlük ve Şamanlık, bin yıldır Alevilik adı altında yaşandığı için, kendilerini Müslüman değil Alevi olarak görüyorlar. Müslüman olmayan Zerdüştlük ve Şamanlıktır ama Alevilik İslam’dır. Birde, daha önceleri, kimse böyle söylemezken son yıllarda söylemenin anlamı nedir ve neden böyle söyleniyor? İslam dini, Emevîlerin eline geçince saray saltanat dini haline geldi ve birçok coğrafyaya işgaller oldu.
Anadolu ve Mezopotamya coğrafyası işgal edilince Kürtlerin önemli bir bölümü Emevileşen İslam’ın etkisine girdiler, bir bölümü de İslam’ın aydınlık yüzü olan Aleviliği kültürel olarak kendilerini yakın buldukları ve Hz. Ali’nin adaletini sevdikleri için Aleviliği kabul ediyorlar ama bu kabul etme sadece sempati duyma şeklinde oluyor. Alevi Kürtlerin inançları doğaya dayalıdır, ay ve güneşe inanıyorlar, ateşi kutsal görüyorlar, ağaçlara bez bağlarlar, dilek tutarlar vs. Bu inanç şekli Müslümanlık değil Zerdüştlüktür ama 1000 yıldır Alevilik adıyla Zerdüştlüğün yaşanıldığını bilmek gerekiyor. Kürt ve Türk Alevilerinin bu gerçekliği bilmeleri gerekiyor. Yani Müslümanlıkla ilgisi olmayan Alevilik değil, Zerdüştlük ve Şamanlıktır. Çünkü bir dinin peygamberi var, belli bir tarihte, belli bir coğrafyada gelişmesi ve bir kitabı vardır. Kitabı ve peygamberi olmayan bir din olmaz. Diğer bazı inançlar, daha çok doğaya dayalı yerel ve bölgesel inançlardır tıpkı Afrika ve Amerikan yerlilerinin inançları gibi. Aslında, inançlarda tarz farklılığı olsa da hepsi insan odaklıdır, adaleti, sevgiyi ve insanlığı esas alır. İnançlar, egemenler tarafından, sonradan yozlaştırılmış, iktidar dini haline getirilmişlerdir. Bir dinin diğer dinden üstünlüğü yoktur. Hepsi de insanlığın değerleri olup evrenseldir. Din esasında kültür ve yaşam tarzıdır. Dinde esas olan adalettir, sevgidir. Bütün dinlerin temeli adalete ve sevgiye dayalı olup, insanlığın mutluluğunu, huzuru ve barışı hedefler. Ki İslam kelimesi Arapçada barış demektir. Yani öldürmemek, hırsızlık yapmamak, yalan söylememek, zina-ahlaksızlık yapmamak, kimsenin hakkını yememek, kimseyi sömürmemek, kimseye kötülük yapmamak bütün dinlerde esastır. Hristiyan Avrupa’nın ve kendilerine Müslüman diyen Ortadoğu egemen güçlerinin, tarih içinde, atlara binip, kılıç kalkan kuşanıp haçlı seferleri ve hilalli seferleri yapmalarının ne Hristiyanlıkla ne de Müslümanlıkla ilgisi vardır, hepsi de din adı altında saltanat sürdürme ve işgal savaşları yaptılar. Hiçbir dini kitap, başkalarının ülkesini işgal edin, ulusal varlıklarını inkâr edin, insan öldürün, insanı sömürün, insanı ülkesinde sürgün edin demiyor. Kendilerine Alevi diyenleri ve dindar diyenlerin bunları bilmeleri gerekiyor.
