Militan, siyasetçi, kadın hakları aktivisti Hepsexan Neqîb, 67 yıl önce bugün yaşamını yitirdi. Kürt kadın mücadelesinin öncülerinden biri olarak tanınan Neqîb, 1930 yılında ilk kadın derneğini açtı. Helebce Üniversitesi Başkanı Mihabad Kamil, “Hepsexan insanlık için bir iftihardır, onun takipçisi olmalıyız” dedi.
Bugün, Kürt özgürlük mücadelesinin öncü kadınlarından Hepsexan Neqîb’in yaşamını yitirişinin 67’inci yıldönümü.
Hepsexan Neqîb, kadın hakları, ekonomi, siyasi, toplumsal ve eğitim alanlarında önemli roller oynayarak, ömrünü Kürt halkına hizmet için adayan bir kadın.
1891’de Silêmanî’de dünyaya gelen ve Berzencî ailesi mensubu olan Hepsexan Neqîb, çocukluğundan beri çalışkanlığı ve cesaretiyle öne çıkar. Bu özelliklerini farkeden babası Meruf Berzencî, onu toplantı ve seminerlere katar, fikirlerine önem verir.
Sorunların çözüm adresi olur
Babasının ölümünden sonra onun yerini alır. Evini, ulusal fikirlerin geliştirildiği, kadınların hak ve görevlerinin tanıtıldığı bir toplantı merkezi haline getirir. Toplumsal ve örgütsel çalışmalara katılım, toplumsal sorunlar, kadın ekonomisi ve kadına yönelik şiddet temelli sorunlar için her zaman Hepsexan Neqîb’e başvurulur.
‘Kadınların okuması için çabalar’
Onun yaşadığı dönemler, kadınların okula gitmesinin ayıp karşılandığı yıllardır, ancak Hepsexan bu durumu kabullenmez. Bu nedenle 1926’da Silêmanî’nin Sabunkeran mahallesinde kadınlar için bir okul açar. Ailelerin kız çocuklarını okula göndermesi için ev ev dolaşıp ikna etmeye çalışır.
Bu arada kendisi de okula gider, okuma yazma öğrenir.
Kadınlara yönelik düzenlediği bir toplantıda verdiği şu mesaj dillere destandır: “Sadece erkeklerin okuduğu bir toplumda denge olmaz, o toplum sakat ve cahil erkekler topluluğu olarak kalır. Yani kadınlar da bilimi okumalı.”
İlk kadın derneğini kurar
Hepsexan Neqîb, 28 Haziran 1930’da Komeleya Jinên Kurd adıyla kadın derneğini kurar. Sekreterliğine Irfanî’yi getirdiği derneğin yöneticiliğini kendisi üstlenir. Kadınlar, dernek bünyesinde Kürtlüklerini tanır, siyasi eğitimden geçer. Bu dönemlerde kadın hak ve taleplerini esas alan böyle bir oluşumun örnekleri dünyada nadirdir. Takip eden yıllarda ise Kürtlerin haklarını ve derneğin kuruluşunu açıklamak için Cenevre Halklar Derneğine bir mektup gönderir. Mihabad Kürt Cumhuriyeti kurulduğunda tüm ekonomik imkanlarını cumhuriyet için seferber eder. Mihabad Kürt Cumhuriyeti’nin kurucusu Qazî Mihemed, özel olarak teşekkürlerini Hepsexan’a iletir.
Hepsexana Neqîb, 12 Nîsan 1953’te 62 yaşında kanser nedeniyle yaşamını yitirir. Cenazesi Silêmanî kenti yakınlarındaki Seywan tepesinde defnedilir.
Kamil: İftihar kaynağımız
Hepsexan Neqîb’in mücadelesine ilişkin konuşan Helebce Üniversitesi Başkanı Mihabad Kamil, “Bu dönemlerde kadınların tarihteki öncülüğü iki kat daha değerlidir. Çünkü bu dönemde cesaretle kadınlara öncülük eden kadınlar azdır. Biz kadınlar, böyle kişiliklerin deneyimlerini iftiharla anmalıyız” dedi.
Hepsexan’ın yaşadığı dönemde kadınların bilince ulaşması önünde pek çok engellerin olduğuna dikkat çeken Kamil, bugün kadınların toplumsal ve bilim alanında daha büyük roller oynaması açısından imkanların daha fazla olduğunun, eğer isterlerse Hepsexan kişiliğine ulaşmak için geç olmadığını altını çizdi.
