Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 2013-2015 yılları arasındaki Newroz mesajlarının önemine dikkat çeken İmralı Heyeti üyesi Hatip Dicle, Öcalan’ın Newroz’u “Kürt halkının özgürlük mücadelesi Newroz mücadelesidir” diyerek tanımladığını ve büyük önem atfettiğini söyledi.
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan, 1993 yılından bu yana Kürt sorununun barışçıl yöntemlerle çözümündeki ısrarını, her Newroz’da bir kez daha dile getirdi. İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi kapılarının siyasi heyetlere ilk olarak açıldığı 3 Ocak 2013’te Öcalan, geliştirilecek sürecin önemine dikkat çekerek, “Eğer birileri bozarsa, daha yaygın şiddet, ölümcül temelde bir KCK operasyonu süreci gelişir” uyarısında bulundu. Öcalan, aynı görüşmede barışa dair yol haritasını, “Çatışmasızlık ortamının sağlanması, Anayasal ve yasal sürecin oluşturulması ve normalleşme süreci” şeklinde tanımladı.
Görüşmenin hemen ardından 9 Ocak 2013’te Fransa’nın başkenti Paris’te 3 Kürt kadın siyasetçi Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez’in katledilmesi, sürece saldırı olarak nitelendirildi. Öcalan, bu saldırıya 2013 Newroz’una gönderdiği deklarasyonla yanıt verdi.
2013 NEWROZU: YOL HARİTASI
Öcalan, İmralı Heyeti ile 23 Şubat 2013’te yaptığı görüşmede, Kürt sorununa dair yol haritasını sunarak, bunun 21 Mart Newroz’unda ilan edileceğini söyledi. Newroz öncesi son görüşme olan 18 Mart 2013’te Öcalan, “Zaten biz şimdi müzakerenin başlangıcını hazırladık. Asıl müzakerenin resmileşmesi, yasa çıktıktan sonra olacak” dedi.
İstanbul ve Diyarbakır’da milyonların coşkusuyla karşılanan 21 Mart 2013 Newroz mesajında Öcalan, “Ben, bu çağrıma kulak veren milyonların şahitliğinde diyorum ki; artık yeni bir dönem başlıyor, silah değil, siyaset öne çıkıyor” diyerek, sürecin ruhunu anlattı.
2014 NEWROZU: YASAL DÜZENLEME TALEBİ
Çözüm süreci görüşmelerinin devam ettiği 2013 yılında Gezi direnişinin başlaması, Akil İnsanlar Heyeti’nin kurulması yanı sıra AKP-Cemaat arasında iktidar savaşının başlangıcı olan “17 Aralık Yolsuzluk Operasyonları” gündeme geldi. Türkiye’deki politik gelişmelerle birlikte 2014 yılında yerel seçim çalışmalarının startı da verildi. 2014 yılının ilk aylarında iktidar-cemaat ayrışmasını MİT’e ait TIR’ların durdurulması, Hakan Fidan’ın ifadeye çağrılması gibi gündemler takip ederken, Suriye iç savaşında da Kürtler Öcalan’ın projelerini hayata geçirecek, adımlar atmaya başladı.
Öcalan, 2014 yılı Newroz öncesi İmralı Heyeti ile yaptığı görüşmelerde, kurulmayan komisyonlar ve atılmayan adımların eleştirilerini sürdürdü. 9 Mart 2014’te yapılan görüşmede Öcalan, 2013 Newroz mesajına bağlı olduğunu belirterek, heyete de “Newroz’da tarihi çağrı yaptım ya, Başbakan bunun gereğini yapacak, yoksa eliniz onun yakasında olmalı. Darbeden kurtulmak istiyorlarsa HDP gereklidir. Darbenin ilacıdır, başka bir şekilde darbeden çıkış olmaz” uyarılarında bulundu.
Tüm bu gelişmeler altında kutlanan 2014 Newroz’unda, Öcalan’ın gönderdiği mesajında milyonlara şöyle seslendi: “Son Newroz’dan bugüne yaşadığımız güncel somut durum tam da çatallaşmaya başlayan bu yol ayrımını ifade etmektedir. Ya son 200 yıllık kapitalist moderniteye dayalı komplocu-darbeci rejim kendini yeniden restore ederek sürdürecektir ya da tarihsel rotasına oturtulmuş Türk-Kürt ilişkileri en kapsamlı demokratik reformlardan geçerek demokratik anayasal bir rejimle komplocu-darbeci mekanizmaları parçalayarak çözümlenecektir. Bütün ara yollar ve geçici biçimler artık miadını doldurmuştur.”
2014 Newroz’unda artık diyalog sürecinden müzakere sistematiği için yasal düzenlemelere geçilmesine gerek olduğunu vurgulayan Öcalan, “Barış savaştan daha zordur ama her savaşın da mutlaka bir barışı vardır” tespitinde bulundu. Direnirken korkmadıklarını ve barışırken de korkmayacaklarını söyleyen Öcalan, “Kendini çağına ve insanlığa karşı sorumlu sayan herkesi büyük barışımızın yapı taşı olmaya” çağırdı.
MÜZAKERENİN ÖNEMİ
Newroz mesajı ardından Türkiye’de siyaset yerel seçimler nedeniyle gergin geçti. Çözüm sürecini yürüten HDP, AKP hükümeti tarafından hedef haline getirildi. Kuzey Suriye’de yükselen savaşın, Kürt siyasi hareketi, KCK yetkilileri ve Kürt Halk Önderi Öcalan tarafından süreçten kopuk olmadığı yönünde açıklamalara rağmen, AKP hükümetinin son olarak Kobanê’nin düşmesi yönündeki politikaları ve ardından gelişen 6-8 Ekim olayları sürecin tıkanmasına yol açtı.
Öcalan’ın müdahalesiyle Kobanê eylemleri son buldu. Çözüm sürecinde yaşanan tıkanıklık sona ererken, Öcalan 21 Ekim’de İmralı Heyeti ile yaptığı görüşmede, 15 Ekim itibariyle Demokratik Diyalog Süreci’nde yeni bir aşamaya gelindiğini ve müzakere sürecine geçilmesi çalışmalarına hız verilmesi gerektiğini vurguladı.
Bu süreçte İzleme Kurulu Heyeti tartışmalarında olumlu gelişmeler yaşanırken, 28 Şubat’ta Dolmabahçe Mutabakatı imzalandı. Öcalan, 14 Mart 2015’te İmralı Heyeti ile yaptığı görüşmede, “Devlete karşı en büyük mücadeleyi ben geliştirdim. Devlet inkarcılığı da bir lobi yaklaşımıdır. Denizlerin idamı, Mahirlerin öldürülüşü bende büyük etki yarattı. Beni mücadeleye itende Mahirlerin öldürülmesidir. Biz müzakerenin önemini biliyoruz. Newroz mesajında da bunu ilan ettik” ifadelerini kullandı.
2015 NEWROZU: SÜREÇ AŞAMA KAYDETMELİ
2015 Newroz’u mesajı öncesi İmralı Heyeti’yle yaptığı görüşmede de “Eşme ruhu”na değinen Öcalan, “Eşme ruhunu biz de geliştireceğiz, siz de geliştirin. Kapıların açılmasından ziyade tedbirler alınacak. Tek taraflı olmaz. Kardeşlik karşılıklı olacak. Kardeşlik istiyoruz, laf kardeşliği değil. İran, Arap, Baas geliyor. Bu gelişme Türkiye’yi de götürür. Tasfiyeyi dayatırlar. Rojava tasfiye olursa, Toroslar da Çukurova da tasfiye olur” şeklindeki öngörülerini aktardı.
Öcalan, yasal bir zemine oturtulmak istenmeyen sürecin aşama kaydetmesini istediğini Newroz mesajıyla deklare etti. Öcalan’ın 21 Mart 2015’te Diyarbakır Newrozunda okunan mesajında şu ifadeler yer aldı: “Bu temelde tarihi Dolmabahçe Sarayı’nda, hepimizce resmen ilan edilen 10 maddelik deklarasyon temelinde yeni bir süreci başlatma görevi ile karşı karşıyayız. Deklarasyon gereği ilkelerde mutabakat oluşmasıyla birlikte PKK’nin Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yaklaşık 40 yıldır yürüttüğü silahlı olan mücadeleyi sonlandırmak ve yeni dönemin ruhuna uygun siyasal ve toplumsal strateji ve taktiklerini belirlemek için bir kongre yapmalarını gerekli ve tarihi görmekteyim. Böylelikle 90 yıllık Cumhuriyet tarihinin çatışmalarla dolu geçmişini aşıp gerçek barış ve evrensel demokrasi kriterleri ile örülmüş bir geleceğe yürüyoruz. Newroz’un gerçek tarihine yaraşan da huzurunuzda böyle bir aşamayı selamlamaktır.”
6 MAYIS 2019: İMRALI DURUŞU
Öcalan’ın mesajı sonrası İmralı’ya gitmesi beklenen heyet gönderilmedi ve 5 Nisan 2015 tarihinden sonra yeniden devreye konulan; tecrit, baskı, asimilasyon ve inkar politikaları oldu. Uzun bir aradan sonra Öcalan ile 6 Mayıs 2019’da yapılan görüşmede, tarihi 2013 Newroz’una işaret ederek, “Bizlerin İmralı’daki duruşu, 2013 Newroz Bildirgesi’nde belirttiğimiz ifade tarzının daha da derinleştirerek ve netleştirerek sürdürme kararlılığındadır” diye belirtti.
İMRALI’DA 2015 NEWROZ’U TARTIŞMASI
İmralı Heyeti üyesi Hatip Dicle, 2015 Newroz’u öncesi 9 Mart’ta 5 kişilik heyetle İmralı Adası’nda yapılan görüşmede, Öcalan’ın heyetten Newroz mesajı için taslak hazırlamalarını istediğini ve Kamu Güvenliği Müsteşarı’nın da bu görüşmede kendilerinin de bir taslak hazırladığını söylediğini aktardı. Dicle, Öcalan’ın “O zaman bir araya gelirsiniz ve ortak bir metin ortaya çıkarsınız” önerisinde bulunduğunu belirterek, şunları söyledi: “Biz hemen bir taslak hazırladık. Sonra KGM heyeti ile yapılan görüşmede ortak bir metin hazırlanamadı. KGM heyeti 7 sayfalık bir metin hazırlamıştı ve mekanik bir taslaktı. 19 Mart 2015 tarihinde İmralı’da yapılan görüşmede devlet heyeti ile ortaklaşılamadığı aktarıldı. Sayın Öcalan’da ‘burada birlikte hazırlarız’ dedi. Sayın Öcalan her iki taslağı da okudu. Sonrasında birlikte bir taslak hazırlandı. Sayın Öcalan her cümlede her iki heyetinde fikrini alıyordu. Bu metin ortak kararlaşmayla bir metin oluşturuldu. Sonrasında sayın Öcalan, ‘Artık burada bir kararlaşmaya vardık, bir metin ortaya çıkardık, bundan sonra kelimesi dahi değişse sizi sorumlu tutarım’ dedi. Kamu Güvenliği Müsteşarı bazı yerleri değiştirme ihtimalinin olacağını söylemesi üzerine yeniden bizimle ortaklaştırılmasını belirtti.”
Daha sonra devlet heyetinin, İmralı Heyeti üyelerine dayatmada bulunduğunu belirten Dicle, Öcalan’ın “Eğer Dolmabahçe Mutabakatı’nda belirlenen 10 maddede müzakereler yürür ve bir mutabakat ortaya çıktıktan sonra PKK’ye kongre çağrısı yaparak, Türkiye’ye karşı yürütülen silahlı mücadeleye son verilmesi niyetini belirler” ifadelerine dikkat çekerek, “Burada niyet kelimesi önemli. Önce müzakereler olacak, mutabakata varılacak sonra niyet açıklanacak. Devlet heyeti ise bu niyet kelimesinin Newroz bildirisine girmesini istemiyordu, açık bir çağrı olması dayatmasında bulundu. Biz bunu kabul etmedik. O zaman hatta 20 Mart’ta bizi helikopterle İmralı’ya götürmek istediler, biz kabul etmedik. Sayın Öcalan bunu ‘arabayı atın önüne koymak’ olarak tanımlıyordu. Özünü değiştirir diyerek, kabul etmedik. Sonrasında Öcalan ile ortaklaşan metin okundu” şeklinde anlattı.
NEWROZ MÜCADELESİ
Newroz tarihini hatırlatarak, “Newroz yok edilmek istenen bir halkın özgürlük direnişidir” değerlendirmesinde bulunan Dicle, “Kürtler hem kendi özgürlüklerini hem de Ortadoğu halklarını zalim Asur kralından kurtarır ve o gün tüm halklar tarafından bir özgürlük bayramı olarak kutlanır. Bu nedenle sayın Öcalan, Kürt halkının soykırımla yok edilme eşiğinde olduğu bir dönemde Çağdaş Kawa olan Mazlum Doğan’ın Amed zindanında ortaya koyduğu direnişe önem atfediyor. Kürt halkının özgürlük mücadelesinin Newroz mücadelesi olduğu ve Kürt halkının bir Newroz halkına dönüştüğüne dikkat çekmek için Newrozlara büyük önem atfeder” diye belirtti.
Öcalan’ın 2013, 2014 ve 2015 yıllarında ve daha önceki Newroz konuşmalarında her zaman özgürlük mücadelesi doğrultusunda Newroz’u bir milat olarak gördüğünü vurgulayan Dicle, Öcalan’ın her dönem bu temelde Newroz mesajı verdiğini söyledi.
