KEMAL SÖBE
Sanatçı sadece bazı konularda üretici ve yaratıcı olana denmez. Sanatçı sahip olduğu üretim ve çalışma dalında, kendisi için değil, halk için çalışana denir. Sanatçı muhalif duruşuyla ve kimliğiyle halkın yanında durana nedir. Sanatı para kazanma işine dönüştürene ve sistemin yedek bastonu olana sanatçı denmez, böylelerine dense dense soytarı denir. Soytarılıkta bir sanat türüdür aslında, ama saraylarda maskotluk yapana, yapanlara soytarı denir. Soytarının işi ve görevi saraylardaki egemen güçlerin maskotluğunu yapmak, egemenleri güldürmektir. Yani soytarının görevi soytarılıktır. Soytarı karakterli sözde sanatçılar iki yüzlüdür, dalkavuktur, yağcıdır, yalakadır, düzenbazdır, kemik yalayıcıdır, güvenilmezdir, bencildir, haindir, her an her türlü değeri kirletir, her zaman güvenilmezdir.
Bundan 40 yıl önce, değerli yönetmen ve sinema sanatçı Yılmaz Güney, İbo için ” buna dikkat edin ” demişti. İbo, hangi parti hükümet olursa onun etrafında dönüp dolaşıyor, onun çanağını yalıyor, onun soytarılığını yapıyor. Bir konserde yüzbinlerce lira alan birine sanatçı denmez, onun yaptığına da sanat denmez. Çünkü sanat para için yapılmaz, halk için, halkın yaşamı için yapılır. Sanat, halkın duygularını, düşüncelerini, yaşamını en güzel bir dille anlatmadır. Sanat, toplumun her konuda iyi bir yaşama sahip olmak için her konuda yapılan çok yönlü üretime ve çalışmaya denir. Kim ki halka en iyi hizmeti yapıyorsa en iyi sanatçı odur. Sanatçı zulme baskıya ve savaşa karşı olur, barışı savunur. Sanatçı yiğit ve cesur olur.
Sanatçı, halkı ezen sistemi karşı net duruşunu ortaya koya ve sistemi cesur bir şekilde eleştirir, sisteme karşı mücadele eder. Savaşı savunan bir sanatçı olabilir mi? Savaşı savunanlara ve savaşı yürütenleri güldürenlere sanatçı denir mi? Sanatçı, kapitalizmin kuklası, oyuncağı olmaz. Sanatçı, gerektiğinde halk için hayatını ortaya koyar ve gerektiğinde hayatında feragat eder. Bazı ekonomik kaygılardan, kayıplardan korkan, ceza evine girmekten çekinen, zalimlere karşı gıkı sesi çıkmayan birine birilerine sanatçı denir mi? Sanatçı kendi dar bencil yaşamını aşana, kendisi için değil, halkı için yaşayana, üretene, çalışana denir.
Kapitalizmin sahiplerini ve temsilcilerini güldürenlere sanatçı denmez, soytarı denir. Bir ülkede yıllardır bir savaş varsa, insanlar rejim güçleri tarafında öldürülüyorsa, çocuklar kendi yaşları kadar kurşunlarla öldürülüyorlarsa, insanlar aç uyuyorlarsa, o ülkede sanat tan ve sanatçıdan söz etmek mümkün değildir. Sadece bazı konularda üretken ve yetenekli olmak sanatçı olmak için yeterli ölçüler değildir. Sanatsal değerleri kendi kişisel menfaatleri için kullananlara ve rant elde edenlere sanatçı diyemeyiz. Sanat, halkın sahip olduğu her türlü yaşamsal değerlere denir. Kendilerine sanatçı diyenler acaba bu değerlerin neresinde duruyorlar?
Halk sözde sanatçılara ya da soytarılara gereken dersi verir. Halkın yanında ve halkın haklı davasının yanında yer almayanlar sistemin kirine pasına bulaşırlar, kirlenirler, tanınmaz hale gelirler. Halk gerçek sanatı yaşayacak ve gerçek sanatçıyı sahiplenecek durumdadır. Yeter ki, sanatçı halkın sanatçısı olmayı başarabilsin. Halkın yanında durana ve halkın davasını savunanlara sanatçı denir. Ama soytarı olmak kolaydır. Kimlerin sanatçı ve kimlerin de soytarı olduğunu halk çok iyi biliyor. Bu halk gerçek sanatçılara her zaman gereken değeri ve ödülü vermiştir. Halkın sanatçı için, en büyük ödül, sanatçının uğruna çalıştığı halkın özgürlüğüdür. Bir halk özgür değilse, orada yapılan sanat değil ticarettir. Çünkü sanatla özgürlüğün kopmaz bir bağı var.
